Nabeschouwing Onderzoekersdag 2025


Wanneer een militair op uitzending gaat, heeft dat zijn weerslag op dierbaren om hem of haar heen. Soms wordt die weerslag pas veel later zichtbaar. De Onderzoekersdag 2025 stond daarom in het teken van de ervaringen, behoeften, steun en zorg aan relaties van veteranen.

Dagvoorzitter drs. Martin Elands (NLVi) opende de bijeenkomst, waarna prof. dr. Elisa van Ee (RU, PTC-ZN) de toon zette met haar lezing over het belang van een systemisch perspectief. Zij liet zien dat ieder lid binnen het systeem — partner, ouder, kind of veteraan — eigen ervaringen en klachten kan hebben, maar ook gedeelde ervaringen en betekenis maken. Elisa laat het belang zien van het betrekken van de ander in herstellen van problemen na uitzending.

Prof. dr. Trudy Mooren (UU, ARQ) verdiepte dit perspectief door te laten zien hoe PTSS doorwerkt in gezinsrelaties en ouderschap, en hoe deze invloed zich uitstrekt tot volgende generaties. Aan de hand van family system theories en trauma-informed parenting programs illustreerde zij hoe gezinnen gericht kunnen worden ondersteund, met tal van inspirerende voorbeelden uit de praktijk.

Pieter Hakvoort, voorzitter van het LZV en veteraan, bracht een persoonlijk verhaal als kleinkind van een oorlogsveteraan. Zijn pleidooi: “We doen al veel, maar we moeten méér doen” — een oproep tot blijvende aandacht voor intergenerationele impact en erkenning van relaties en belang van zorg voor relaties.

Ik heb genoten van de dag. Inhoudelijk sterk, goed verzorgd, en vooral waardevol om oude bekenden te spreken en nieuwe contacten te leggen.

Deelnemer

Wetenschapscarrousel

In de wetenschapscarrousel liet dr. Emiel Maliepaard (NLDA) zien dat goed veteranenbeleid al vóór de missie begint. De behoeften, opoffering en eigen levens van relaties verdienen een belangrijke plek  in beleid en erkenning van de druk op hen tijdens uitzendingen, en onzekerheden waarmee zij kampen over het welzijn van hun veteraan.

Dr. Albert Reitsma (TOS) presenteerde onderzoek naar de signaalfunctie van relaties bij het herkennen van problemen bij veteranen. Zijn bevindingen bieden een empirische onderbouwing en nuancering van de waarde van deze functie,  iets wat doorgaans voor lief wordt aangenomen.

Fleur Kellenaers, MSc, (NLVi, PTC-ZN) deelde meta-analytische inzichten over het belang van een breed en kwalitatief sterk sociaal steunnetwerk voor herstel in behandeling voor PTSS. De omvang en kwaliteit van steun doet ertoe.

Drs. Kirsten Reij (Psytrec) presenteerde hoopvolle eerste bevindingen over de vermoedelijke effectiviteit van intensieve traumabehandeling voor veteranen en dat deze resultaten niet lijken te verschillen van die van burgers die dezelfde behandeling ontvingen.

Drs. Chantal Kapteijn (UU) vervolgde met recente resultaten over de effectiviteit van Horsepower, een interventie die draait om de interactie tussen mens en paard voor veteranen met behandelresistente PTSS. Haar onderzoek toont een significante afname van PTSS-klachten bij deze groep.

Frank Schilder MSc (MGGZ) bracht vervolgens een moreel dilemma in, geïnspireerd op het beroemde trolley-probleem: hoe bereid zijn militairen en burgers om burgers op te offeren in een grootschalig conflict? Zijn experimentele aanpak biedt nieuwe inzichten in militaire moraliteit en besluitvorming.

Tot slot presenteerde Allysha Laarhoven BA (UvH) kwalitatieve onderzoeksbevindingen van kinderen van veteranen op terugkeerreizen met hun veteranen. Waar partners vooral helpen het heden met het verleden te verbinden en zo betekenis te geven aan ervaringen tijdens en na de uitzending, helpen kinderen juist het heden met de toekomst te verbinden. Haar bijdrage benadrukte het belang van een intergenerationeel perspectief om uitzendervaringen betekenis te geven — binnen gezinnen en binnen de samenleving als geheel.

Begrip voor ervaringen

De Onderzoekersdag liet zien hoe veelzijdig de gevolgen van uitzendingen kunnen zijn — niet alleen op veteranen, maar op het systeem rondom hen. Deze dag heeft bijgedragen aan beter begrip van de ervaringen van relaties waarvan de veteraan kampt met uitzendgerelateerde problemen en bood relevante aangrijpingspunten voor steun en zorg, die al starten bij vertrek en bij terugkomst van uitzending. Tegelijkertijd was het een dag vol ontmoetingen, met oude bekenden, nieuwe gezichten uit het onderzoeksveld en andere betrokkenen bij veteranenzorg en -onderzoek.

Wij danken alle sprekers en deelnemers voor hun waardevolle bijdragen tijdens deze dag!

De brug tussen theorie en praktijk is heel belangrijk. Onderzoek wordt extra krachtig als je voelt en ziet dat het over mensen gaat.

Patricia Huls-van Zijl

Psycholoog

Wilt u meer informatie over de Onderzoekersdag? Neem dan contact op met drs. Joris Haagen.
Stuur e-mail